Meme Kanseri ve Lenf Ödem
Lenfödem, meme kanseri cerrahisi ve/veya radyasyon tedavisinin bir yan etkisi olarak kolda, elde, memede veya gövdede gelişebilen anormal şişliktir. Lenfödem bazı kişilerde tedavinin bitiminden aylar hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir.
Lenf, atıkları, bakterileri ve diğer maddeleri dokulardan uzaklaştırmak için vücutta dolaşan ince, berrak bir sıvıdır. Ödem, aşırı sıvı birikmesi anlamına gelir. Yani lenfödem vücudun herhangi bir bölgesinde çok fazla lenf biriktiğinde ortaya çıkar. Meme kanseri tedavisi görmüş kişilerde lenfödem gelişirse, genellikle kol ve elde görülür, ancak bazen meme, koltuk altı, göğüs, gövde ve/veya sırtta görülür.
Lenfödem genellikle yavaş yavaş gelişir ve herhangi bir görünür şişlik oluşmadan önce gelip geçen olağandışı bir his (karıncalanma veya uyuşukluk) gibi hissedilebilir. Diğer yaygın semptomlar arasında ağrı, dolgunluk veya ağırlık hissi, şişkinlik veya şişkinlik ve el, kol, göğüs, meme veya koltuk altı bölgelerinde azalan esneklik veya gerginlik yer alır. Lenfödemin erken tedavisi önemlidir, bu nedenle bu semptomlardan herhangi birini yaşandığında mutlaka doktora bilgi verilmelidir.
Lenfödem neden oluşur?
Ameliyatlarının bir parçası olarak, meme kanseri olan birçok kişinin koltuk altından en az iki veya üç lenf nodu (sentinel lenf nodu biyopsisi) ve bazen daha fazla lenf nodu (aksiller lenf nodu diseksiyonu) alınır. Eğer kanser yayıldıysa, memedeki lenfleri boşalttıkları için büyük ihtimalle önce koltuk altı lenf bezlerine taşınmıştır. Birçok kişinin meme bölgesine ve/veya koltuk altına radyasyon tedavisine de ihtiyacı vardır. Ameliyat ve radyasyon, lenflerin içinden geçtiği bazı düğümleri ve damarları kesebilir veya zarar verebilir. Zamanla, lenf akışı kalan yolları aşabilir ve bu da vücudun dokularına sıvının yedeklenmesine neden olabilir.
Meme kanserinden sonra lenfödemin oluşup oluşmayacağını kesin olarak bilmenin bir yolu yoktur. Hastanın risk faktörlerini bilmesi lenfödemi önleme de çok önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde, lenfödem kötüleşebilir ve derinin altındaki dokularda kalınlaşma ve yara izi gibi ciddi şişme ve kalıcı değişikliklere neden olabilir.
Lenf ödemin risk faktörleri :
- Memede birden fazla ameliyat olması veya lenf nodüllerinin alınması
- Kemoterapi, radyoterapi tedavisi
- Kilolu veya Obez olmak
- Ameliyat ile aynı tarafta bulunan kol, el veya üst gövdeyi etkileyen enfeksiyon veya yaralanma
Lenfödemin tedavisi için son yıllarda pek çok araştırma yapılmıştır.
Şimdiye kadar yapılan çoğu çalışmanın sonucunda, kombinasyon tedavisinin en etkili tedavi seçeneği olduğu düşünülmektedir. Hangi bireysel tedavilerin, hangi kombinasyonlarda ve hangi durumlarda en etkili olduğunu kesin olarak söylemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kollar, bandajlar ve pompalar gibi tedaviler, lenfödemden etkilenen kol, el, gövde veya vücudun diğer bölümlerinden lenf akışının sağlanmasına yardımcı olur. Diğerleri, lenfatik sisteme yardımcı olduğu gösterilen cilt koruması, egzersiz ve kilo verme gibi yaşam tarzı değişikliklerdir. Tedavilerinizin derecesi, yoğunluğu ve uzunluğu, lenfödeminizin ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olacaktır. Örneğin, hafif şişlikli hafif lenfödem tipik olarak belirgin şişlik ve fibrozis (yumuşak dokuda yara izi) olan sonraki evredeki bir lenfödemden daha az tedavi gerektirir.
