Ultra işlenmiş gıdalar kansere neden olabilir
Ultra işlenmiş gıda nedir?
İşlenmiş gıda, hazırlama sırasında bir şekilde değiştirilmiş herhangi bir gıdadır. Bu, dondurma, pişirme veya konserveleme işlemlerini kapsar. “Ultra işlenmiş gıdalar” terimi, Brezilya’daki São Paulo Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen NOVA gıda sınıflandırma sisteminden gelmektedir.
- Grup 1: İşlenmemiş ve asgari düzeyde işlenmiş
İşlenmemiş gıdalar genellikle tam gıdalar olarak düşündüğümüz gıdalardır . Hiçbir ek içerik içermezler ve doğal hallerinden değiştirilmemişlerdir. En az işlenmiş gıdalar sadece yenmeyen kısımların çıkarılması, öğütülmesi veya dondurulması gibi çok basit işlemlerden geçmiştir .
Örnek: Meyve, sebze, yumurta, taze et ve tahıllar.
- Grup 2: İşlenmiş mutfak malzemeleri
Bunlara, tek başlarına tüketilmek yerine başka yiyeceklere eklenen yiyecekler de dahildir.
Örnek: Şeker, tuz, tereyağı, bal, yağlar ve sirke.
- Grup 3: İşlenmiş gıdalar
Bunlar 1. ve 2. gruptaki besinlerin birleştirilerek saklanması veya daha lezzetli hale getirilmesiyle elde edilen besinlerdir.
Örnek: Taze yapılmış ekmek, konserve meyve ve sebzeler, tuzlu kuruyemişler, pastırma, konserve balık ve peynir.
- Grup 4: Ultra işlenmiş
Bunlar yemeye veya ısıtmaya hazır yiyeceklerdir. Genellikle uzun bir raf ömrüne sahiptirler ve koruyucu maddeler, emülgatörler, tatlandırıcılar ve yapay renklendiriciler ve tatlandırıcılar gibi genellikle evde yemek pişirmede kullanılmayan katkı maddeleri ve içerikler içerirler.
Örneğin: Dondurma, sandviç jambon, cips, bitki bazlı et ikameleri, seri üretim ekmek, kahvaltılık gevrekler, bisküviler, gazlı içecekler, meyve aromalı yoğurtlar ve hazır çorbalar.
Yukarıdaki listeden, işlenmiş tüm gıdaların sizin için kötü olmadığını görebiliriz. Bazı gıdaların güvenli hale getirilmesi için işlenmesi gerekir, örneğin süt, zararlı bakterileri yok etmek için pastörize edilmelidir. Ve yoğurt ve yüksek lifli tahıllar gibi bazı gıdalar sağlıklı bir diyetin parçası olabilir. NOVA’nın gıdaları kategorize etme yöntemine yönelik eleştirilerden biri, sağlıklı bir diyetin parçası olabilecek bu tür gıdaların , daha az besleyici olan ultra işlenmiş gıdalarla aynı grupta yer almasıdır.
Ultra işlenmiş gıdalar kansere neden oluyor mu?
Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, aşırı işlenmiş gıdalardan oluşan bir beslenme düzeninin kanser ve diğer kronik hastalıklara yakalanma riskini artırabileceğini öne sürüyor.
Yakın zamanda yapılan bir incelemede , araştırmacılar ultra işlenmiş gıda maruziyeti ve sağlık sonuçları üzerine 45 çalışmaya baktılar. Birlikte analiz edildiğinde, bu çalışmalar kanser riskinin çok küçük bir oranda arttığını gösterdi. Ancak çoğu iddiaları için yalnızca çok düşük kalitede kanıt sundu. Dolayısıyla şu anda ultra işlenmiş gıdaların kansere neden olduğuna dair kanıtlar hala çok zayıf.
Bu, ultra işlenmiş gıdalarla ilgili büyük açıklamaları bir miktar şüpheyle karşılamamız gerektiği anlamına geliyor.
Genel olarak, belirli yiyecekler ve sağlık sonuçları arasında doğrudan bağlantılar olduğunu kanıtlamak çok zordur. Bunun nedeni, yalnızca bir tür yiyecek yemememizdir. Diyetlerimiz birçok farklı şeyden oluşur, bu nedenle belirli bir yiyecek veya bileşenin sağlığımızı nasıl etkilediğini belirlemek zordur.
Doğrudan bağlantılar bulamasak bile, dolaylı bir bağlantı olamayacağı anlamına gelmez. Daha önce de belirtildiği gibi, aşırı işlenmiş gıdalar genellikle tuz, şeker ve doymuş yağ açısından yüksektir. Bu içeriklerden çok fazla tüketmek kilo alımına yol açabilir. Aşırı kilolu ve obez olmanın 13 farklı kanser türüne yakalanma riskini artırdığını kesin olarak biliyoruz.
ABD merkezli araştırmada, 200 binden fazla erkek ve kadının 28 yıla kadar süren beslenme alışkanlıkları incelendi ve ultra işlenmiş gıdalarla kolorektal kanser arasında erkeklerde bir bağlantı bulunurken, kadınlarda bu bağlantı bulunmadı.
Dünya Sağlık Örgütü, Amerika Kanser Derneği ve Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü’ne göre jambon, pastırma, salam, sosis, pastırma kurusu ve tuzlanmış sığır eti gibi işlenmiş ve aşırı işlenmiş etler uzun zamandır hem erkeklerde hem de kadınlarda bağırsak kanseri riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkilidir.
Sonuç olarak, aşırı işlenmiş gıdalardan kaynaklanan herhangi bir risk, obeziteye katkıda bulunmalarından kaynaklanıyor olabilir ve bu da kanser riskine katkıda bulunur. Bu, bu gıdaların işlenme biçiminden veya içerdikleri koruyucu maddelerden veya katkı maddelerinden ayrı olabilir. Aslında, tam tahıllı ekmek, tahıllar veya az yağlı yoğurtlar gibi bazı aşırı işlenmiş gıdalar besinsel faydalar bile sağlayabilir.
